Seyyid İbni Abidin

Şam'da yetişen âlimlerin en büyüklerinden, velî. Osmanlıların en meşhur fıkıh âlimlerindendir.

1784’de Şam'da doğdu. Mevlana Halid-i Bağdadî hazretlerinin sohbeti ile şereflenmiştir.

Küçük yaşta Kur'ân-ı kerîmi ezberledi. Bir müddet babası ile birlikte, ticaretle meşgul oldu. Bu sırada bir taraftan da Kur'ân-ı kerimi okumaya devam ediyordu.

Fen ve sosyal ilimlerin yanı sıra; tefsîr, hadîs ve fıkıh ilimlerini de öğrendi. Hocası Mevlana Halid-i Bağdadî hazretlerinin tavsiyesi üzerine, Şafii mezhebinden, Hanefî mezhebine geçti.

Daha 17 yaşındayken, fıkıh kitapları üzerine haşiye ve şerhlerle açıklamalar yaptı. Kıymetli eserler yazmaya başladı.

Fıkıh ilminde olduğu gibi, hadîs ilminde de mahir idi. Şam'da bulunan muhaddis Kuzberî hazretlerinden icazet aldı.

İlim dallarında o kadar yükseldi ki, daha hocaları hayattayken büyük bir şöhrete kavuştu.

Zahir ilimlerini öğrendikten sonra, kelam ve tasavvuf ilimlerini de zamanın en büyük âlimi ve tasavvuf ehli, Mevlana Halid-i Bağdadî hazretlerinden öğrendi. Onun mübarek sohbeti ile kemâle geldi. 

İbni Abidîn hazretlerinin dîne uymaktaki halleri meşhurdur. Haram, mekruh ve şüphelilerden kesinlikle uzak durur, mübahları çok az kullanır, ibadetlerinde sünnetlere, müstehaplara, edeplere uymakta son derece titiz davranırdı.

Beş vakit namazda; ettehiyyatüyü okurken, sağ tarafa selam verirken Resûlullah efendimizi baş gözü ile görürdü. Göremediği zaman o namazı yeniden kılardı.

Bir gece rüyada Hz. Osman'ın vefat ettiğini ve Cami-i Emevî'de namazını kendisinin kıldırdığını gördü. Sabahleyin hocası Mevlana Halid-i Bağdadî hazretlerine bu rüyayı anlatınca, o da; "Allahü teâlâ bilir ki, ben yakında vefat ederim, sen benim cenaze namazımı Câmi-i Emevî'de kıldırırsın. Çünkü ben, Hz. Osman'ın torunlarındanım." buyurdu.

Aradan birkaç gün geçince hocası vefat etti. Namazını İbni Abidîn hazretleri kıldırdı.

1836’da 54 yaşında Şam'da vefat etti. Çok kitap yazdı. En meşhûr eseri Redd-ül-Muhtar isimli kitabıdır. Bilhassa bu eseriyle tanınmıştır. Bu kitabı, Dürr-ül-Muhtar kitabına yaptığı beş ciltlik haşiyesidir. Bu haşiye, İbni Abidîn ismiyle meşhûr olmuştur. Tam ilmihal Seadet-i Ebediyye kitabının büyük kısmı bu kıymetli eserden, yani İbni Abidin’den alınmıştır.

Mevlana Halid-i Bağdadî hazretleri kendisine yazdığı bir mektupta, (Her sözü senet olan büyük âlim Mevlana Muhammed Emîn Abidîn'e en güzel duâlarımı ve en latîf övgülerimi bildiririm. Yazdığınız pek kıymetli eserlerle İslâm âlemine yaptığınız büyük hizmet için, pek çok duâlara mazhar oldunuz.) buyurmaktadır.

Dört mezhebin inceliklerine vakıf, derin âlim, kâmil velî Seyyid Abdülhakîm efendi hazretleri; "Hanefî mezhebindeki fıkıh kitaplarının en kıymetlisi, en faydalısı İbni Abidîn'dir. Her sözü delîl, her hükmü senettir." buyurdu. Seadet-i Ebediyye bu bakımdan da, çok kıymetli eserdir.