Çekiliş ile araba kumara girer mi?

Soru: Çekiliş yaparak araba vermekle piyango arasında fark var mıdır?

Cevap: Piyango bileti alınınca verilen paraya karşılık bir mal alınmıyor. Kuponsuz olarak Gazetemizin vereceği çekilişe katılan kimse, verdiği para ile gazetenin yanında ayrıca ansiklopedi ve kaset de alıyor.

Okuyucuların gazeteden bir alacakları kalmıyor. Gazete fazla olarak kur'a ile araba vs. veriyor. Gazetemiz bunu da sorulan suâlleri bilene veriyor. Bunun piyango ile hiç alâkası yoktur. Üç çeşit kur'a, yâni çekiliş vardır:

1- Haram olan kur'a. (İştirakçilerinden birkaçı hâriç, hepsi zarar eder. Her çeşit piyango çekilişleri böyledir.)

2- Câiz olan kur'a. (İştirakçilerden hiç birinin zarar etmediği kur'a. Gazetemizin verdiği arabalar, buzdolapları ve çamaşır makineleri böyledir.)

3- Müstehap olan kur'a. Müşterek hakka sahip olanlar arasında çekilen kur'a. (Kurban etini tarttıktan sonra ortakların kur'a ile hisselerini almaları böyledir.) [Mecelle Şerhi]

Din adamları ne diyor?

 

İlâhiyat Fakültesi öğretim üylerinden Prof. Dr. Hayrettin Karaman'ın bu konudaki yazısı özetle şöyle: Bir gazete, neşrettiği kuponlardan belli sayıda biriktirenler arasında kur'a çekerek, kur'ada çıkanlara belli miktarda hediyeler veriyor. Gazete yanında verilen o malların, helâl olabilmesi için hediye kuponu bulunan gazete ile kuponsuz gazetenin fiatı arasında fark bulunmamalıdır; yâni gazete beş bin lira ise, hediye kuponu neşredilirken de beş bin lira, neşredilmezken de beş bin lira olmalıdır. Meselâ beş bin lira vererek aldığımız gazetenin fiatı zaten beş bin liradır, biz hediye çıksın diye farklı bir bedel ödemedik, kur'adan çıkan mal, doğrudan doğruya gazete kazancından, rızâsı ile ayırıp bize hediye ettiği bir maldır ve helâldır. (Günün Mes'eleleri)

Ankara müftülüğü'nün de bu konudaki fetvâsının özeti şöyle: Gazetelerin okuyucularına verdiği araba, daire gibi şeyler, piyango hükmünde değildir. Çünkü ödenen para ile gazete satın alınmaktadır. Alınan gazetenin, emsâli gazeteler yanında, tesbit edilen değeri verilmektedir. Araba, daire gibi hediyeler, gazete sahibinin, kazancının bir kısmından alınarak, okuyucularına kur'a yâni çekiliş ile hediye edilmektedir. Bunu madddi hiçbir değeri olmıyan piyango bileti veya toto kağıdı ile karıştırmamak lâzımdır. Bu hususta Din İşleri Yüksek Kurulu'nun birçok fetvâsı mevcuttur.

Diyânet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Kurulu'nun kur'a yâni çekiliş ile hediye vermenin câiz olduğunu bildiren fetvâlarından biri şöyle:

Para ödeyerek bilet alan kimselerden bir kısmına ikramiye çıkıp, bir kısmına çıkmadığı için kumardır.

Gazetelerin okuyucularına vermekte oldukları, otomobil, daire gibi şeyler, piyango hükmünde değildir. Çünkü bunda, ödenen para ile gazete satın alınmaktadır. Gazeteden çekiliş ile, okuyucularına çıkan otomobil vs. gibi şeyler hediye hükmündedir.

Kumar nedir?

Birşeyin kumar olabilmesi için bahse giren iki veya daha fazla kişinin zarar veya kâr etme ihtimalinin bulunması şarttır. Meselâ (Sen kazanırsan ben sana vereceğim, ben kazanırsam sen bana vereceksin.) şeklinde bahse girmek kumar olur. (Sen kazansan da, ben kazansam da ben vereceğim veya sen vereceksin.) şeklinde olursa kumar olmaz. Yahut, birisi, iştirakçilerden para almadan (Hanginiz kazanırsa ona para veya araba vereceğim.) dese kumar olmaz. Kazanma olmadan, (Kur'a çekeceğim. Kim kur'ada çıkarsa ona vereceğim.) demek de kumar olmaz. Mübah olan herhangi birşey ile yarışmak câizdir. Yarışan iki kimseden yalnız birinin, (Beni geçersen, sana şunu vereceğim. Ben geçersem, senden birşey istemem.) demesi veya yarışmaya karışmayan birinin, (İkinizden kazanana şunu vereceğim. Kazanmayan birşey vermiyecek.) demesi câizdir. (Kazanamayan, kazanana şunu verecek.) denirse, kumar olur. Kumarcılardan herbirinin malının artmak ve azalmak ihtimâli vardır. Eğer, üçüncü bir kimse, ikisinin atlarını geçmesi şübheli olan bir at ile yarışa katılıp, (Sizi geçersem, ikinizden de alırım. Siz beni geçerseniz, size birşey vermem, hanginiz ötekini geçerse, ondan alır.) demesi de câiz olur. (R. Muhtâr)